Phát biểu đề dẫn tại Tọa đàm, Thượng tướng, PGS. TS Nguyễn Văn Thành, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, Phó Chủ nhiệm Đề tài KX.04.02 cho biết: Cuối những năm 80 của thế kỷ XX, mô hình CNXH hiện thực ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, CNXH lâm vào khủng hoảng trầm trọng. Cải tổ thất bại, chế độ XHCN ở Liên Xô và Đông Âu cùng hệ thống XHCN không còn tồn tại. Đảng Cộng sản Liên Xô và các Đảng Cộng sản tại các nước XHCN Đông Âu mất vai trò cầm quyền. Trong bối cảnh đó, các thế lực chống cộng, cơ hội chính trị thì hí hửng, vui mừng, thừa cơ dấn tới để xuyên tạc, chống phá. Trong hàng ngũ cách mạng cũng có người bi quan, dao động, nghi ngờ tính đúng đắn, khoa học của CNXH, quy kết nguyên nhân làm tan rã Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu là do sai lầm của chủ nghĩa Mác-Lênin và sự lựa chọn con đường xây dựng CNXH; thậm chí số ít còn đào tẩu, trở cờ.
Tuy nhiên thực tế đã minh chứng và bác bỏ quan điểm trên. Đến nay, Việt Nam, Trung Quốc, Cu-ba, Lào và Triều Tiên vẫn kiên trì con đường XHCN. Bên cạnh đó, trong những năm cuối thế kỷ XX, đầu thế kỷ XXI, các lực lượng cánh tả ở khu vực Mỹ La tinh liên tiếp giành được thắng lợi trong các cuộc bầu cử tổng thống, quốc hội và chính quyền địa phương, làm ra đời hàng loạt chính quyền cánh tả ở Venezuela, Bolivia, Ecuador, Braxin, Chile, Nicaragua, Uruguay, El Salvador, Paraguay, Argentina, Peru, Cộng hòa Diminicana…
Thực tiễn ngày càng chứng minh rằng những quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin về CNXH và xây dựng CNXH luôn có giá trị bền vững trong việc tạo ra thế giới quan và phương pháp luận khoa học và cách mạng cho các Đảng Cộng sản nhận thức, vận dụng và bổ sung, phát triển phù hợp với điều kiện lịch sử cụ thể của nước mình. C.Mác, Ph.Ăngghen và V.I.Lênin không bao giờ xem hệ thống lý luận CNXH khoa học là “nhất thành, bất biến”, mà “muốn làm cho CNXH trở thành khoa học thì trước hết phải đặt CNXH trên một cơ sở hiện thực”, nghĩa là phải thường xuyên bổ sung, phát triển xuất phát từ thực tiễn, trên quan điểm lịch sử cụ thể, quan điểm toàn diện, hệ thống và quan điểm phát triển. Thực tiễn cách mạng thế giới đã và đang chứng minh sức sống, giá trị bền vững của những nguyên lý, những quan điểm thể hiện tính phổ biến về CNXH, về xây dựng CNXH của C.Mác, Ph.Ăngghen, V.I.Lênin.
PGS. TS Nguyễn Văn Thành khẳng định: Mỗi quốc gia dân tộc đi lên CNXH bằng mô hình và con đường phù hợp với điều kiện cụ thể của mình. Với cách làm đó, các nước XHCN và phong trào XHCN hiện nay nói chung đang chứng minh luận điểm đúng đắn của các nhà kinh điển rằng, chế độ XHCN cần được gieo trồng trên từng mảnh đất hiện thực.
Trong quá trình cải cách, đổi mới, cập nhật hóa…, các chính đảng tiền phong lãnh đạo, cầm quyền ở Trung Quốc, Việt Nam, Lào, Cuba, Triều Tiên, Venezuela đã kế thừa, bổ sung và phát triển lý luận CNXH khoa học; nhận thức một cách đúng đắn bản chất giải phóng và phát triển của CNXH; từng bước làm sáng tỏ mô hình và con đường đi lên CNXH của đất nước mình trong bối cảnh hiện nay của thời đại và thế giới. Đối với Việt Nam, nghiên cứu kịp thời, đánh giá đúng đắn và tham khảo một cách hợp lý thành tựu lý luận và thực tiễn của các đảng, các nước XHCN trở thành một công việc có ý nghĩa rất thiết thực đối với quá trình tiếp tục đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới; bổ sung, phát triển, hoàn thiện lý luận nhận thức về CNXH và con đường đi lên CNXH của đất nước.
Tại Tọa đàm, các nhà khoa học tập trung làm sáng tỏ một số vấn đề quan trọng: khái quát những thành tựu nổi bật trong nhận thức mới về CNXH và con đường đi lên CNXH mà các đảng bạn, nước bạn đạt được trong thời kỳ cải cách, đổi mới, cập nhật hóa…; lý giải căn cứ lý luận và thực tiễn của các quan điểm chủ đạo của các đảng bạn, nước bạn về CNXH và con đường đi lên CNXH; đánh giá những thành tựu của các đảng bạn, nước bạn trong thực tiễn xây dựng, bảo vệ CNXH từ cuối thế kỷ XX đến nay; những vấn đề lý luận và thực tiễn đang đặt ra một cách cơ bản và cấp bách đối với các đảng bạn, nước bạn trong nhận thức về CNXH và con đường đi lên CNXH; nêu rõ giá trị, ý nghĩa của những thành tựu lý luận và thực tiễn của các đảng bạn, nước bạn trong nhận thức về CNXH và con đường đi lên CNXH mà Việt Nam cần quan tâm nghiên cứu và tham khảo.
Các tham luận và ý kiến phát biểu tại Tọa đàm sẽ được các thành viên tham gia Đề tài KX.04.02 tiếp thu, sử dụng trong quá trình triển khai nội dung của Đề tài trong thời gian tới./.