"Anh ơi, anh ơi, nguy hiểm quá, nguy hiểm quá..." người phụ nữ gọi chồng giật cục làm người nghe đến phát hoảng, giọng của cô rất to và vang làm cho những người có mặt ở cửa hàng nghe rất rõ, cô ấy nói: “Anh ơi, dịch bệnh ở thành phố Hồ Chính Minh nghiêm trọng quá, mỗi ngày có tới hàng chục nghìn người nhiễm mới, công tác phòng chống dịch bị vỡ trận rồi. Trên mạng người ta đăng đầy thông tin đây này, khủng khiếp lắm: “Một người dân phẫn uất, ngay giữa đường bức bách… tự thiêu”; “Sử dụng 5 máy bay trực thăng để phun chất khử trùng vào không khí để diệt trừ virus...”; “Hình ảnh xác chết của bệnh nhân COVID - 19 tại thành phố Hồ Chí Minh...”, đây là mẩu chuyện tôi nghe được khi đứng chờ mua hàng tại một cửa hàng thực phẩm.

Thông tin người phụ kia đưa ra làm cho những người có mặt ở cửa hàng phát hoảng. Có lẽ, không chỉ riêng tôi mà hầu như mọi người đều thi thoảng lại nghe được, lại thấy những tin kiểu giật gân tương tự như người phụ nữ ở cửa hàng thực phẩm trong câu chuyện trên, ai cũng vậy, với tâm lý hoang mang, bán tín bán nghi giữa cái thật - giả trước mớ hỗn độn thông tin là không thể tránh khỏi. Cho đến khi cơ quan chức năng công bố hàng loạt tin giả thì sự lan truyền của nó đã rộng khắp cộng đồng, dĩ nhiên không ai có thể kiểm soát được hậu quả của những tin giả đến đâu, nhưng không ít tin giả đã gây cho cộng đồng những phen hoảng hốt không nhỏ.

Vấn nạn tin giả không những làm nhiễu loạn thông tin và ảnh hưởng xấu trong cộng đồng xã hội, nó còn gây hoang mang cho cộng đồng, nhất là những thông tin về tình hình dịch bệnh và công tác phòng chống dịch bệnh COVID -19. Nguy hiểm hơn là âm mưu chống phá của các thế lực thù địch, bằng thủ đoạn dùng tin giả để bôi nhọ, đặt điều nói xấu lãnh đạo Đảng, Nhà nước ta nhằm gây mất đoàn kết nội bộ, gây khủng hoảng niềm tin của Nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước trong bối cảnh dịch bệnh COVID -19 đang có những diễn biến hết sức phức tạp và khó lường.

Sự bùng nổ của công nghệ đã tạo ra “thế giới ảo”, đó là "thế giới" đầy khiếm khuyết với vô số quan hệ ảo được thiết lập trên không gian mạng vô hình trung tạo ra sự ngang bằng giữa cái thật và cái giả lẫn lộn. Kẻ xấu thì luôn lợi dụng và ẩn nấp trong kho tàng thông tin của nhân loại, thế giới ảo đã vô tình trở thành công cụ đắc lực cho tin giả, nhất là tốc độ lan truyền ghê gớm của nó. Vì thế mà tần suất và mức độ tin giả ngày càng gia tăng, những hành vi xuyên tạc, kích động, chia rẽ, phát ngôn thô tục vô tội vạ... hàng ngày vẫn tràn lan trên mạng xã hội.

Mặc dù những hành vi tung tin giả đều sẽ bị truy cứu trách nhiệm và xử phạt khi bị phát hiện nhưng có vẻ các khung xử phạt dường như chưa đủ sức răn đe dẫn đến nhờn luật, theo đó trách nhiệm về đạo đức xã hội cũng bị các đối tượng xem nhẹ. Có những trường hợp thiếu tuân thủ các quy định về phòng chống dịch trong các khu cách ly tập trung nhưng lại đòi hỏi những yêu cầu vô lý, chỉ cần chưa hài lòng hoặc không được đáp ứng là họ sẵn sàng đưa điện thoại lên quay phim, chụp ảnh tung lên mạng kèm theo những ngôn từ ẩn chứa đầy tức tối, ích kỉ cá nhân, nói quá, nói sai sự thật, làm nóng vấn đề... rồi phát tán các thông tin không đúng sự thật này lên mạng xã hội, ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình thực thi các biện pháp phòng, chống dịch của Nhà nước.

Với mục đích có khi rất dớ dẩn, không ít những đối tượng tung tin giả bị cơ quan chức năng truy cứu trách nhiệm cho thấy có những trường hợp nhận thức và hiểu biết rất nông cạn, chỉ vì thích câu view, câu like để tạo sự nổi tiếng…, thậm chí có những tổ chức do chạy theo xu thế về tốc độ đưa tin nhanh nhất và sớm nhất nên đã vô tình đưa tin sai sự thật, thiếu chính xác, thiếu kiểm chứng gây hoang mang cho cộng đồng. Ngay cả những thông tin gây ảnh hưởng đến an ninh trận tự, gây hoài nghi, chia rẽ giữa các địa phương, xuyên tạc chính sách phân bổ, cung cấp vắc xin của Chính phủ, việc sử dụng Quỹ vắc xin phòng COVID -19 cũng như công tác phòng chống dịch bệnh ở một số nơi, một số địa phương cũng bị tung tin giả...

Trước những tin giả bủa vây ở hầu hết mọi lĩnh vực đời sống kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội nhiều khi làm cho cộng đồng phát hoảng, không biết đâu là thật, đâu là giả. Tuy nhiên, cộng đồng cũng không nên quá hoang mang, nếu để ý một chút thì cũng không phải là quá khó để nhận biết tin giả, bởi hầu hết tin giả đều do các cá nhân sử dụng mạng xã hội để tung tin. Vì thế khi tiếp nhận thông tin từ những nguồn tin phi chính thống buộc chúng ta phải cảnh giác, đề phòng, đặc biệt là không nên chia sẻ một cách tùy tiện, nếu không cẩn thận thì ai cũng có nguy cơ mắc phải lỗi phát tán tin giả.

Một cái nhấn nút vô trách nhiệm có thể gây ra hậu quả khôn lường, trong khi cả xã hội đang căng mình để đối phó dịch bệnh COVID -19 với những biến chủng mới có tốc độ lây lan nguy hiểm thì đâu đó vẫn có những phần tử thiếu lương tri, thờ ơ với nỗi đau của đồng loại. Những kẻ tung tin giả gây nguy hại cho người khác và xã hội không những vi phạm pháp luật mà còn khiếm khuyến về đạo đức.

Bất luận với mục đích là gì thì những kẻ tung tin giả đều vi phạm pháp luật và sẽ bị xử lý thích đáng. Cộng đồng hãy tỉnh táo khi tiếp nhận thông tin, bình tĩnh trước những thông tin trên mạng xã hội, không vội bình luận và chia sẻ cho dù nguồn thông tin có được từ đâu và đáng tin cậy đến mức nào. Hãy theo dõi thông tin chính thống của các cơ quan thông tấn, báo, đài, truyền hình thay vì tiếp cận với các nguồn thông tin phi chính thống. Mỗi cá nhân hãy có trách nhiệm khi sử dụng mạng xã hội, có cách ứng xử phù hợp với các chuẩn mực đạo đức xã hội, đề cao ý thức thượng tôn pháp luật. 

Khi tin giả bủa vây xã hội, không chỉ đòi hỏi sự thông thái của cộng đồng mà còn đòi hỏi công tác quản lý nhà nước phải theo kịp thực trạng, dự báo được những nguy cơ phát sinh tin giả để có những giải pháp phòng ngừa hiệu quả. Mặt khác, cần tăng cường công tác tuyên truyền pháp luật, phổ biến rộng rãi đến cộng đồng các văn bản quy phạm liên quan đến các hành vi tung tin giả, qua đó góp phần thay đổi nhận thức của cộng đồng trong sử dụng mạng xã hội nói chung và phát tán tin giả nói riêng, theo đó xã hội cũng bớt đi những phen "phát hoảng" vì tin giả!

Cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp lý, xử phạt nặng hơn nhằm đủ sức răn đe đối với các hành vi tung tin giả. Đồng thời, cơ quan chức năng cần tăng cường rà quét, phát hiện sớm tin giả, tin sai sự thật nói chung, tin giả, tin sai sự thật về tình hình dịch bệnh và công tác phòng, chống dịch COVID-19 nói riêng để lực lượng Công an vào cuộc kịp thời và truy cứu trách nhiệm, xử lý nghiêm các đối tượng vi phạm pháp luật liên quan đến phát tán, tung tin giả, tin sai sự thật./.